- Skattskylda
- Skattsvik
- Skilorð
D Ó M U R
Héraðsdóms Reykjavíkur 20. febrúar 2018 í máli nr. S-331/2017:
Ákæruvaldið
(Ólafur Hallgrímsson saksóknarfulltrúi)
gegn
Kristjáni Ólasyni.
(Ómar R. Valdimarsson lögmaður)
Erni Björnssyni
(Sigurbjörn Ársæll Þorbergsson lögmaður)
og Sigtryggi A. Magnússyni
(Sveinn Andri Sveinsson lögmaður)
Mál
þetta, sem dómtekið var 26. janúar 2018, var höfðað með ákæru héraðssaksóknara,
dags. 16. maí 2017 á hendur:
„Kristjáni Ólasyni,
kt. 000000-0000,
[...] Reykjavík,
Erni Björnssyni, kt. 000000-0000,
[...] Reykjavík, og
Sigtryggi A. Magnússyni, kt. 000000-0000,
[...] Reykjavík,
fyrir meiri háttar brot gegn skattalögum í rekstri einkahlutafélagsins
ABHHH (áður Allt viðhald, kt. 000000-0000, nú þrotabú, á hendur ákærða
Kristjáni sem framkvæmdastjóra og aðalmanni í stjórn frá 16. desember til 2.
maí 2014 og sem daglegum stjórnanda frá 2. maí 2014 til 4. mars 2015 þegar
félagið var tekið til gjaldþrotaskipta, á hendur ákærða Erni sem aðalmanni í
stjórn og daglegum stjórnanda frá 2. maí 2014 til 21. desember 2014, og á
hendur ákærða Sigtryggi sem framkvæmdastjóra og aðalmanni í stjórn frá 21.
desember 2014 til 4. mars 2015, með því
að hafa eigi staðið skil á skilagreinum einkahlutafélagsins vegna staðgreiðslu
opinberra gjalda á lögmæltum tíma vegna greiðslutímabilanna desember
rekstrarárið 2013, maí, ágúst, september og október rekstrarárið 2014, og hafa
eigi staðið ríkissjóði skil á staðgreiðslu opinberra gjalda, sem haldið
var eftir af launum starfsmanna einkahlutafélagsins vegna greiðslutímabilanna
nóvember til og með desember rekstrarárið 2013, janúar til og með desember
rekstrarárið 2014 og janúar rekstrarárið 2015, í samræmi við fyrirmæli III.
kafla laga um staðgreiðslu opinberra gjalda nr. 45/1987, samtals að fjárhæð kr.
15.259.285 hvað varðar ákærða Kristján, kr. 11.102.067 hvað varðar ákærða Örn
og kr. 2.141.984 hvað varðar ákærða Sigtrygg, sem sundurliðast sem hér greinir:
Vangoldin Vangoldin Vangoldin
staðgr.
hvað staðgr. hvað staðgr. hvað
varðar
Kristján varðar Örn varðar
Sigtrygg
Árið
2013
nóvember kr. 614.804 kr.
0 kr. 0
desember kr. 432.501 kr.
0 kr. 0
kr. 1.047.305 kr.
0 kr. 0
Árið
2014
janúar kr. 474.240 kr.
0 kr. 0
febrúar kr. 528.768 kr.
0 kr. 0
mars kr. 698.891 kr.
0
apríl kr. 872.435 kr. 940.952 kr.
0
maí kr.
1.300.955 kr. 1.384.541 kr. 0
júní kr.
1.064.380 kr. 1.132.897 kr. 0
júlí kr.
1.595.373 kr. 1.663.890 kr. 0
ágúst kr.
1.145.743 kr. 1.214.260 kr. 0
september kr.
1.787.409 kr. 1.855.926 kr. 0
október kr.
1.206.892 kr. 1.275.409 kr. 0
nóvember kr.
1.535.422 kr. 1.634.192 kr. 0
desember kr.
1.089.325 kr. 0 kr. 1.160.017
kr.
13.299.833 kr. 11.102.067 kr.
1.160.017
Árið
2015
janúar kr. 912.147 kr.
0 kr. 981.967
Samtals kr.
15.259.285 kr. 11.102.067 kr. 2.141.984
Framangreind brot ákærðu teljast varða við 1. mgr. 262. gr. almennra
hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 1. gr. laga nr. 39/1995, sbr. 2. mgr. 30. gr.
laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr.
42/1995 og 1. gr. laga nr. 134/2005.
Þess er krafist að ákærðu verði dæmdir til refsingar og til greiðslu
alls sakarkostnaðar.“
Verjandi ákærða
Kristjáns Ólasonar krefst aðallega sýknu en til vara vægustu refsingar er lög
leyfa. Þá krefst hann hæfilegra málsvarnarlauna sér til handa.
Verjandi ákærða
Arnar Björnssonar krefst aðallega sýknu en til vara krefst hann vægustu
refsingar er lög leyfa. Þá krefst hann hæfilegra málsvarnarlauna sér til handa.
Verjandi ákærða
Sigtryggs A. Magnússonar krefst vægustu refsingar er lög leyfa og hæfilegra
málsvarnarlauna sér til handa.
I
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins
dagsettu 12. desember 2016 var mál þetta sent embætti Héraðssaksóknara til
rannsóknar vegna meintra brota ákærðu, sem allir voru fyrrum fyrirsvarsmenn
ABHHH ehf., á lögum nr. 45/1987 um staðgreiðslu opinberra gjalda. Til
grundvallar lá rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins á skilum félagsins á
afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna rekstraráranna 2013 til og með
2015. Samkvæmt fyrirtækjaskrá RSK var tilgangur félagsins skráður alhliða
byggingastarfsemi o.fl. Félagið var tekið til gjaldþrotaskipta með úrskurði
Héraðsdóms Reykjavíkur 4. mars 2015 og var skiptastjóra búsins því tilkynnt um
rannsóknina þann 12. apríl 2016.
Ákærðu var tilkynnt með bréfi
skattrannsóknarstjóra dagsettu 5. júlí 2016 um lok rannsóknarinnar og
fyrirhugaða ákvörðunartöku um refsimeðferð í málinu og þeim veittur frestur til
þess að tjá sig um hana á grundvelli fyrirliggjandi gagna. Engar athugasemdir
bárust frá ákærðu af þessu tilefni.
Rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins
leiddi í ljós að ákærði Kristján hefði vanrækt að standa innheimtumanni
ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda ABHHH ehf. vegna
greiðslutímabilanna nóvember og desember rekstrarárið 2013 og janúar til og með
mars rekstrarárið 2014. Þá hafi ákærði Örn að sama skapi vanrækt skil á þeim
gjöldum vegna greiðslutímabilanna apríl til og með nóvember rekstrarárið 2014.
Einnig hafi ákærði Kristján vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á
lögmæltum tíma á staðgreiðsluskilagrein vegna greiðslutímabilsins desember
rekstrarárið 2013. Ákærði Örn hafi vanrækt hið sama á staðgreiðsluskilagreinum
vegna greiðslutímabilanna maí, ágúst, september og október rekstrarárið 2014.
Mat skattrannsóknarstjóra ríkisins að lokinni
rannsókn var að ákærðu hefðu í krafti stöðu sinnar brotið gegn lögum nr.
45/1987 um staðgreiðslu opinberra gjalda og eftir atvikum almennum hegningarlögum
með saknæmri háttsemi sinni. Vísað var til upplýsinga um fyrirsvar ákærðu fyrir
ABHHH ehf. samkvæmt gögnum frá fyrirtækjaskrá RSK, allt frá stofnun félagsins
og þar til það var tekið til gjaldþrotaskipta með úrskurði 4. mars 2015.
Þann 16. maí 2017 gaf héraðssaksóknari út
ákæru í málinu.
II
Ákærði Sigtryggur A. Magnússon játaði brot sín
skýlaust fyrir dómi. Hann staðfesti að hann hefði verið skráður aðalmaður í
stjórn félagsins og framkvæmdastjóri frá 21. desember 2014 þar til félagið var
tekið til gjaldþrotaskipta 4. mars 2015. Kvaðst hann hafa keypt félagið af
Kristjáni Ólasyni sem hefði verið eigandi þess. Hann hafi haft lítil samskipti
við hann en hitt ákærðu báða á fundi er afsal vegna kaupanna var undirritað 19.
desember 2014. Þá staðfesti hann það sem haft er eftir honum í skýrslutöku hjá
héraðssaksóknara um að ákærðu hefðu komið fram sem stjórnendur og eigendur
félagsins gagnvart honum. Ákærði kvaðst ekki hafa vitað hversu slæm
fjárhagsstaða félagsins hefði verið við kaupin, þ.e. að það hefði í raun verið
gjaldþrota. Kvaðst hann hafa greitt 400.000 krónur fyrir það. Hefði hann hugsað
sér að nýta tap félagsins í tengslum við annað verkefni og snúa rekstrinum við.
Hafi honum m.a. verið sagt að félagið ætti útistandandi kröfur. Hann hafnaði því
að tilgangurinn hefði verið sá að vera einhvers konar „útfararstjóri“
félagsins. Aðspurður kvaðst ákærði aldrei hafa tekið við neinum reikningum frá
félaginu, borgað reikninga, laun eða annað. Hann hefði haldið að engin hreyfing
væri á félaginu og kvaðst ekki geta útskýrt hvers vegna færslur hefðu verið
gerðar eftir að hann tók við því. Það hafi ekki verið fyrir hans tilstilli.
Ákærði Kristján Ólason kvaðst hafa verið í
fyrirsvari fyrir félagið tímabilið 16. desember 2013–2. maí 2014 í samræmi við
skráningar í fyrirtækjaskrá RSK og borið ábyrgð sem slíkur. Í fyrstu hafi
félagið verið lítið verktakafyrirtæki en hann hafi ráðið meðákærða í lok árs
2012 og við það hafi verkefnin breyst og félagið stækkað. Hafi Örn í raun tekið
við framkvæmdastjórn mun fyrr þó ákærði hefði enn verið skráður í fyrirsvari.
Þá hafi B verið ráðin í [...] 2014 á skrifstofuna.
Ákærði kvaðst
ekki vita hvort Örn hefði haft fyrirtækjaaðgang að bankareikningum, en vissi
til þess að hann hefði notað aðgang ákærða. Félagið hafi haft einn aðalreikning
sem ákærði hafi haft aðgang að, endurskoðendur og hugsanlega Örn þegar hann var
framkvæmdastjóri. Þá hafi Örn verið með debetkort á reikning og einnig
einhverjir verkstjórar. Aðspurður kvað hann Örn hafa séð um reksturinn og því
haft yfirsýn yfir fjárstreymið. Hann hafi, rétt eins og ákærði, gefið B
fyrirmæli um reikninga og hún ráðfært sig við þá báða. Örn hafi ekki haft
aðgang að bókhaldi félagsins en það hafi ákærði haft, svo og endurskoðandi sem
sá um það.
Hvað varði
skráningu í fyrirtækjaskrá tímabilið 2. maí til 21. desember 2014 kvaðst hann
ekki geta útskýrt hvers vegna Örn hefði ekki verið skráður sem framkvæmdastjóri
heldur aðeins aðalmaður í stjórn. Hann hafi í reynd gegnt stöðu
framkvæmdastjóra og verkaskipting á milli þeirra hafi verið nokkuð skýr. Örn
hafi borið ábyrgð á skattskilum en ákærði hafi aðstoðað hann. Hafi þeir m.a.
farið og samið við Tollstjóra. Kvað hann Örn ekki hafa verið mikinn bankamann,
þ.e. hann hefði ekki verið mikið að skoða heimabankann en fengið allar upplýsingar
frá B sem hann þurfti. Ákærði kvaðst sjálfur hafa verið verkefnastjóri og m.a.
haft daglega umsjón með gæðamálum og aðstoðað eins og hægt hefði verið. Hann
hafi ekki séð um launagreiðslur en stundum greitt út laun. Endurskoðandi og
bókari hafi haldið utan um skil á staðgreiðslu. Fyrirmæli um slíkt hafi komið
frá Erni en það hafi komið fyrir að ákærði greiddi staðgreiðslu eftir að Örn
hefði tekið við. Hvað varði afdregna en vangoldna staðgreiðslu opinberra gjalda
vegna launatímabila þeirra sem tilgreind eru í ákæru kvað hann hana hafa runnið
í reksturinn. Það eigi bæði við um þá staðgreiðslu sem hann telji sig með réttu
bera ábyrgð á og þá sem Örn hafi borið ábyrgð á. Spurður um veikindi meðákærða
Arnar kvað hann þau ekki hafa haft áhrif á störf hans.
Eftir að hann
seldi Sigtryggi félagið minnti hann að aðkomu hans hefði lokið að félaginu.
Hafi Sigtryggur verið upplýstur um fjárhagsstöðu félagsins við kaupin.
Ákærði Örn Björnsson kvaðst ekki hafa tekið
neinar fjárhagslegar ákvarðanir vegna félagsins Allt viðhald ehf. Hann hafi
komið inn í félagið og með 15% hlutdeild. Hann hafi aflað viðskiptavina og
haldið utan um verkefni. Hafi hann í raun verið eins og hver annar verktaki og
þegið verktakagreiðslur. Kristján hafi verið eigandi og framkvæmdastjóri á
þessu tímabili og líka á því tímabili er Sigtryggur hafi verið skráður í
fyrirsvari. Nánar spurður kvaðst ákærði ekki hafa gert sér grein fyrir ábyrgð
sinni samkvæmt formlegum skráningum fyrr en síðar. Hann hafi samþykkt
skráningarnar en það hafi verið ákveðið hirðuleysi. Kvaðst hann ekki rengja
þær.
Ákærði kvaðst
ekki hafa haft aðgang að reikningum félagsins, utan reikningi til efniskaupa,
og hafi verið meinaður aðgangur að þeim af B. Þá hafi hann ekki haft aðgang að
bókhaldskerfi félagsins. Hann hafi ekki séð um skattskil. Kvaðst hann hafa
litið á B sem gjaldkera og verið í samskiptum við hana. Hafi komið fyrir að
hann hafi gefið fyrirmæli um greiðslu reikninga eða óskað eftir peningum til
efniskaupa en B hafi ávallt borið slíkt undir Kristján. Kvaðst hann hafa varið
hluta af deginum á skrifstofunni en annars verið á verkstað. Kvaðst hann ekki
hafa tekið að sér eða sóst eftir því að vera framkvæmdastjóri.
Ákærði kannaðist
við að hafa farið ásamt Kristjáni á fund Sigtryggs er gengið var frá sölu
félagsins en Kristján hefði greitt Sigtryggi fyrir að „bera félagið til
grafar“. Kvaðst hann aðeins hafa komið með á fundinn því hann hefði ekki haft
neitt betra að gera. Ákærði kvaðst hafa unnið eitthvað hjá félaginu eftir 21.
desember 2014 þar til það varð gjaldþrota en Sigtryggur hafi séð alveg um það.
Ákærði kvaðst
hafa fengið kransæðastíflu og hafi vinnuþrek hans verið skert. Hafi Kristján þá
stýrt skrifstofunni.
B kvaðst hafa starfað fyrir umrætt félag frá 1. mars 2014 og fram til
þess tíma er það var tekið til gjaldþrotaskipta. Hafi Kristján ráðið hana til
starfa á skrifstofu. Hún kvaðst hafa litið á ákærðu báða sem yfirmenn sína.
Þann tíma sem hún starfaði hjá félaginu hefði engin breyting orðið á rekstrinum
og ekki heldur eftir að Endurbætur ehf. tók við. Örn hafi verið á skrifstofunni
en þó meira á verkstað. Hafi verið allur gangur á því til hvors hún hafi
leitað. Hafi hún alltaf borið ákvarðanir varðandi fjármál undir annan hvorn og
sá sem „var nær“ hefði svarað henni. Kvað hún Örn hafa séð um fjármálastjórn að
mestu og þeir báðir um daglegan rekstur. Hann hafi verið titlaður
framkvæmdastjóri en Kristján eigandi. Hafi Örn haft betri yfirsýn yfir verkin
og haldið utan um innheimtuna. Aðspurð kvað hún ákærðu báða hafa séð um
skattinn en hún vissi ekki hver hefði gert skýrslur og skilagreinar. Hún hafi
hins vegar sent út launakeyrsluna. Hafi ákærði Örn verið ágætlega upplýstur um
fjárhagsstöðu félagsins og stundum fengið útprentun af stöðu. Hann hafi ekki
haft aðgang að aðalreikningi félagsins og ekki beðið um að fara inn á hann. Hún
hafi alltaf gefið honum upplýsingar um stöðu reikninga og annað sem hann hafi
beðið um. Til þess hafi hún ekki þurft leyfi Kristjáns. Þá hafi Örn notað
aðgreindan reikning til að kaupa inn vöru.
Þá kvað B rétt
vera að hún hefði verið starfsmaður Kristjáns og síðast starfað í félagi í hans
eigu. Nú sé hún hins vegar atvinnulaus enda hafi það félag liðið undir lok um
áramótin.
B kvað sér hafa
verið kunnugt um að Örn hefði verið veikur á tilteknu tímabili en taldi hann þó
ekki hafa verið fjarverandi lengi. Þau hafi haft samskipti símleiðis um
ákvarðanir.
III
Ákærðu er, eins og áður er rakið, gefið að
sök brot á lögum nr. 45/1987 um staðgreiðslu opinberra gjalda fyrir að hafa
ekki, hver um sig á þeim tíma er þeir voru í fyrirsvari fyrir félagið, staðið
skil á skilagreinum ABHHH ehf. á lögmæltum tíma og eigi staðið ríkissjóði skil
á staðgreiðslu opinberra gjalda sem haldið var eftir af launum starfsmanna
félagsins á þeim tímabilum sem nánar greinir í ákæru. Rannsókn málsins beindist
að tímabilinu frá 16. desember 2013 fram til þess tíma er félagið var tekið til
gjaldþrotaskipta 4. mars 2015.
Ákærði Sigtryggur
A. Magnússon hefur játað brot sín skýlaust fyrir dómi. Sannað er með játningu
hans og öðrum gögnum málsins að hann er sekur um þá háttsemi sem honum er gefin
að sök, þ.e. að hafa ekki staðið ríkissjóði skil á staðgreiðslu opinberra
gjalda sem haldið var eftir af launum starfsmanna félagsins vegna
greiðslutímabilanna desember 2014 og janúar rekstrarárið 2015. Verður nánar fjallað
um þátt hans síðar.
Ákærðu Kristján Ólason og Örn Björnsson neita
sök. Ákærði Kristján er, samkvæmt skráningu í fyrirtækjaskrá RSK,
framkvæmdastjóri og aðalmaður í stjórn félagsins frá 10. desember 2008 til 2.
maí 2014 og prókúruhafi frá 10. desember 2008 til 21. desember 2014. Hann játar
að hafa ekki staðið skil á skilagreinum félagsins vegna staðgreiðslu opinberra
gjalda á lögmæltum tíma og að hafa ekki staðið ríkissjóði skil á staðgreiðslu
opinberra gjalda sem haldið var eftir af launum starfsmanna félagsins, er
heyrir undir framangreint tímabil fyrirsvars hans eða nánar tiltekið tímabilið
frá 16. desember 2013 til 2. maí 2014. Krafa ákærða um sýknu er reist á því að
hann beri ekki ábyrgð á skattskilum utan þess tímabils, en þá beri meðákærðu ábyrgðina
í samræmi við skráningu í fyrirtækjaskrá. Því beri að lækka þá fjárhæð sem
tilgreind er í ákæru og hann er talinn bera ábyrgð á vegna vanframtalinna
skatta. Þess má geta að augljós villa er í ákærutexta; þar hefur fallið út
ártalið 2013 eftir 16. desember en í ljósi framangreindrar játningar voru ekki
gerðar athugasemdir við það.
Ákærði Örn er, samkvæmt fyrirtækjaskrá RSK,
aðalmaður í stjórn og prókúruhafi frá 2. maí 2014 til 21. desember 2014. Hann
telur sig ekki bera ábyrgð á skattskilum sem falla innan tímabils hinnar
formlegu skráningar. Hann reisir kröfu sína um sýknu fyrst og fremst á því að
hann hafi ekki haft tök á að ráðstafa eða taka ákvarðanir tengdar fjármunum
félagsins nema að afar takmörkuðu leyti. Dagleg stjórn félagsins hafi alfarið verið
í höndum Kristjáns sem hafi verið eigandi og framkvæmdastjóri félagsins. Þá ber
ákærði fyrir sig vanþekkingu á þeirri ábyrgð er hvíldi á honum sem aðalmanni í
stjórn.
Ágreiningslaust er að skráningar um fyrirsvar
ákæru í fyrirtækjaskrá RSK eru réttar, en þær eru í samræmi við tilkynningar
frá félaginu. Þá er ekki uppi tölulegur ágreiningur.
Samkvæmt 1.–3. mgr. 44. gr. laga nr.
138/1994, um einkahlutafélög, ber félagsstjórn ábyrgð á því að skipulag þess og
starfsemi sé jafnan í réttu og góðu horfi. Bera stjórnarmenn ábyrgð á meðferð
og eftirliti með fjármunum félagsins og bókhaldi. Samkvæmt framangreindum
ákvæðum ber framkvæmdastjóri einnig ábyrgð og skal hann annast daglegan rekstur
og sjá um að bókhald sé fært í samræmi við lög og venjur og að meðferð eigna
félags sé með tryggilegum hætti. Þannig bera félagsstjórn og framkvæmdastjóri
einkahlutafélags ábyrgð á því að skattskilum sé hagað í samræmi við lög eða í
þessu tilviki í samræmi við 2. mgr. 30. gr. laga um staðgreiðslu opinberra
gjalda. Gildir hér einu þó öðrum hafi verið falið að sinna þeim verkefnum fyrir
félagið.
Ákærði Kristján hefur viðurkennt ábyrgð sína
að hluta, eins og áður er rakið. Hann telur sig hins vegar ekki bera ábyrgð á
skattskilum á árinu 2014 nema frá janúar til og með apríl, en ekki til 4. mars
2015, eins og í ákæru greinir.
Samkvæmt skráningu í fyrirtækjaskrá RSK var
enginn skráður framkvæmdastjóri tímabilið 2. maí til 21. desember 2014.
Ákæruvaldið byggir á því að ákærðu Kristján og Örn beri í krafti stöðu sinnar
sameiginlega ábyrgð á skattskilum það tímabil, þ.e. á grundvelli þeirrar
ábyrgðar sem þeir báru í raun sem daglegir stjórnendur og Örn þar að auki á
grundvelli formlegrar skráningar sem aðalmaður í stjórn félagsins.
Vitnið B hefur borið á sama veg á
rannsóknarstigi og hér fyrir dómi um að ákærðu hafi í sameiningu stýrt félaginu
og tekið ákvarðanir um fjárhagstengd málefni. Þá hafi launamál og skattskil
fallið undir ábyrgð þeirra beggja. Hún hafi litið á ákærða Kristján sem eiganda
félagsins og Örn sem framkvæmdastjóra og hafi staða þeirra ekki breyst allan
þann tíma er hún starfaði hjá félaginu. Að mati dómsins er ekkert fram komið
sem dregur úr trúverðugleika vitnisins og vandséð hvaða hagsmuni hún hefur af
því að bera rangt um þessi atriði. Hvað varðar ákærða Örn þá telur dómurinn
einu gilda þó að hann hafi haft takmarkaðan rafrænan aðgang að reikningum
félagsins enda voru heimildir hans víðtækar og hann hafði alla möguleika til
þess að nýta sér þær. Sú málsvörn ákærða að skráning í Fyrirtækjaskrá RSK hafi
verið til málamynda er sömuleiðis í andstöðu við framangreint og þátttöku hans
í rekstrinum og er því haldlaus með öllu. Þá liggur ekki fyrir sönnun þess að
hann hafi ekki getað sinnt störfum sökum heilsubrests það tímabil sem ákæra
lýtur að.
Með vísan til framangreinds telst það vera
sannað að ákærðu báru sameiginlega ábyrgð á rekstri félagsins, þ.m.t.
skattskilum þess, tímabilið 2. maí til 21. desember 2014.
Samkvæmt skráningu í fyrirtækjaskrá RSK var
ákærði Sigtryggur einn skráður í fyrirsvari fyrir félagið frá 21. desember 2014
og fram til þess tíma er félagið var tekið til gjaldþrotaskipta. Ákæruvaldið
byggir á því að ákærði Kristján hafi auk Sigtryggs borið ábyrgð á skattskilum
það tímabil, í krafti stöðu sinnar, þ.e. á grundvelli þeirrar ábyrgðar sem hann
bar í raun sem daglegur stjórnandi. Kristján bar hins vegar að hann hefði
ekkert haft með félagið að gera eftir að hafa selt það til Sigtryggs, sem bar
fyrir dómi að hann hefði haft lítil sem engin samskipti við Kristján og Örn og
þá aðeins við kaupsamningsgerð. Hafi þeir þá báðir komið fram sem stjórnendur
en Kristján verið eigandinn. Kvað hann sér ókunnugt um að einhver hefði höndlað
með fjármál félagsins, m.a. með því að halda staðgreiðslu opinberra gjalda
eftir af launum starfsmanna, eftir að hann tók við félaginu. Enginn hafi verið
á launaskrá hjá honum enda hafi hann ætlað félagið í annað.
Eins og áður er komið fram bar vitnið B að
aðkoma ákærðu Kristjáns og Arnar að fjármálum félagsins og samskipti við hana
vegna þeirra hafi verið óbreytt allt til þess að félagið var tekið til skipta.
Hún kvaðst aldrei hafa séð ákærða Sigtrygg. Þrátt fyrir neitun ákærða Kristjáns
verður ekki litið fram hjá vitnisburði B sem styður að rekstur félagsins hafi
verið með óbreyttu sniði þrátt fyrir söluna til Sigtryggs. Verður ákærði
Kristján því sakfelldur fyrir að hafa brotið gegn skyldum sínum sem daglegs
stjórnanda það tímabil sem hér um ræðir.
Dómurinn telur sannað, með vísan til þess sem
rakið hefur verið og með stoð af gögnum málsins, að ákærðu hafi gerst sekir um þá
háttsemi sem þeim er gefin að sök í ákæru. Brot ákærðu voru fullframin á
lögboðnum eindaga tímabilanna. Ákærðu bar að sjá til þess að fjármál félagsins
væru í góðu horfi og þar með skattskil í samræmi við 2. mgr. 30. gr. laga um
staðgreiðslu opinberra gjalda. Verður að virða háttsemi ákærðu til stórkostlegs
hirðuleysis.
Þegar litið er til fjárhæða verða brot ákærðu
Kristjáns og Arnar talin meiri háttar. Þau verða því heimfærð til 1. mgr. 262.
gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og verður þeim því gerð
fangelsisrefsing. Það sama á hins vegar ekki við um brot ákærða Sigtryggs hvað
varðar fjárhæð, en í þessu sambandi er litið til þeirra viðmiðana er fram koma
í 37. gr. A í reglugerð nr. 373/2001 um framkvæmd skatteftirlits og
skattrannsókna, sbr. 4. gr. rg. um breytingu á reglugerðinni. Þá vísast einnig
til 37. gr. A og 38. gr. í rg. nr. 373/2001 um þær viðmiðanir aðrar sem skipt
geta máli þegar metið er hvort brot teljist stórfelld í skilningi 1. mgr. 262.
gr. almennra hegningarlaga. Eins og mál þetta liggur fyrir dóminum er ósannað
að slíkar aðstæður hafi verið fyrir hendi er auki mjög á saknæmi verknaðar
ákærða Sigtryggs eða séu til marks um harðan brotavilja hans. Verður honum því
ekki gerð fangelsisrefsing í málinu.
IV
Refsiákvörðun
Ákærðu hafa
samkvæmt framlögðum sakavottorðum ekki áður gerst sekir um refsiverðan verknað.
Með vísan til þess sem áður er rakið um þátt
ákærða Sigtryggs og að virtri skýlausri játningu hans verður hann dæmdur til
greiðslu sektar að fjárhæð 2.282.496 kr. en um vararefsingu fer eins og nánar
greinir í dómsorði.
Með hliðsjón af þeim brotum sem ákærðu
Kristján og Örn hafa verið sakfelldir fyrir, dómvenju á þessu sviði og 77. gr.
almennra hegningarlaga þykir refsing ákærða Kristjáns vera ákveðin fimm mánaða
fangelsi og ákærða Arnar fjögurra mánaða fangelsi. Fullnustu refsingarinnar
verður frestað skilorðsbundið eins og í dómsorði greinir.
Ákærðu verða samhliða skilorðsbundinni
refsingu dæmdir til greiðslu sektar samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga um
staðgreiðslu opinberra gjalda. Verður sekt miðuð við lögbundið lágmark í
samræmi við kröfu ákæruvaldsins, eða tvöfalda skattfjárhæð af þeirri fjárhæð
sem vangreidd var, eða samtals 16.840.361 kr. hvað ákærða Kristján varðar en
11.695.525 kr. hvað varðar ákærða Örn. Um vararefsingu fer eins og nánar
greinir í dómsorði.
Ákærði Sigtryggur greiði málsvarnarlaun
skipaðs verjanda síns, Sveins Andra Sveinssonar lögmanns, 632.400 kr.
Ákærði Kristján, greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Ómars M. Valdimarssonar lögmanns, 779.960 kr., og Ólafs Kristinssonar lögmanns, 442.680 kr.
Ákærði Örn greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Sigurbjörns Þorbergssonar lögmanns, 864.280 kr.
Við ákvörðun
málsvarnarlauna er tekið tillit til vinnu lögmanna á rannsóknarstigi, en Ólafur
Kristinsson lögmaður var tilnefndur verjandi ákærða Kristjáns á rannsóknarstigi
og að hluta til fyrir dómi. Litið er
til þess hagræðis sem óhjákvæmilega hefur fylgt því að mál þetta var tengt og í
mörgu sambærilegt við mál S-570/2017 sem var rekið samhliða máli þessu. Nýr
verjandi ákærða, Ómar R. Valdimarsson, kom fyrst að málinu 6. desember 2017. Þá
er litið til þess hagræðis sem var af fyrirkomulagi við málflutning verjenda
Kristjáns og Arnar, vegna samhliða flutnings máls S-570/2017 sem höfðað var
gegn þeim. Einnig er litið til umfangs málsins.
Sigríður
Hjaltested héraðsdómari kveður upp dóm þennan.
D ó m s o r ð:
Ákærði, Sigtryggur A. Magnússon, greiði
2.282.496 króna sekt til ríkissjóðs innan fjögurra vikna frá birtingu dóms
þessa að telja, en sæti ella fangelsi í 64 daga.
Ákærði, Kristján Ólason, sæti fangelsi í fimm
mánuði en fresta skal fullnustu refsingarinnar og hún falli niður að liðnum
tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa haldi ákærði almennt skilorð 57. gr.
almennra hegningarlaga.
Ákærði Kristján greiði 16.840.361 krónu sekt
til ríkissjóðs innan fjögurra vikna frá birtingu dóms þessa, en sæti ella
fangelsi í 240 daga.
Ákærði, Örn Björnsson, sæti fangelsi í fjóra
mánuði en fresta skal fullnustu refsingarinnar og hún falli niður að liðnum tveimur
árum frá uppkvaðningu dóms þessa haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra
hegningarlaga.
Ákærði Örn greiði 11.695.525 króna sekt til
ríkissjóðs innan fjögurra vikna frá birtingu dóms þessa, en sæti ella fangelsi
í 180 daga.
Ákærði Sigtryggur greiði
málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Sveins Andra Sveinssonar lögmanns,
632.400 krónur.
Ákærði Kristján greiði
málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Ómars M. Valdimarssonar lögmanns, 779.960
krónur, og Ólafs Kristinssonar lögmanns, 442.680 krónur.
Ákærði Örn greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Sigurbjörns Þorbergssonar lögmanns, 864.280 krónur.
Sigríður
Hjaltested (sign.)