- Líkamsárás
- Skilorð
D Ó M U R
Héraðsdóms Reykjavíkur fimmtudaginn 5. júlí
2018 í máli nr. S-120/2018:
Ákæruvaldið
(Dagmar Ösp Vésteinsdóttir aðstoðarsaksóknari)
gegn
X
(Gísli Kr. Björnsson
lögmaður)
Mál þetta, sem
dómtekið var 11. júní sl., var höfðað með ákæru útgefinni af héraðssaksóknara
þann 8. mars sl. „á hendur X, kt. [...], [...], [...], fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás, með
því að hafa aðfaranótt laugardagsins 9. maí 2015, framan við [...], slegið A með glerflösku í höfuðið með þeim
afleiðingum að hann hlaut um 3ja sm langan skurð í hársverði á hnakka sem sauma
þurfti saman.
Telst þetta varða við
2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
Þess er krafist að
ákærði verði dæmdur til refsingar og til greiðslu alls sakarkostnaðar.
Einkaréttarkrafa:
Af hálfu A, kt.
[...], er þess krafist að ákærði verði dæmdur til að greiða honum kr. 800.000,-
í miskabætur, auk vaxta samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga um vexti og verðtryggingu
nr. 38/2001, frá 9. maí 2015 og þar til mánuður er liðinn frá birtingu
kröfunnar, en síðan dráttarvaxta samkvæmt 1. mgr. 6. gr., sbr. 9. gr. sömu laga
frá þeim degi til greiðsludags.“
Verjandi ákærða krefst
aðallega sýknu en til vara vægustu refsingar er lög leyfa. Jafnframt krefst
hann þess að bótakröfu verði vísað frá dómi, en til vara að hún verði lækkuð
verulega. Þá krefst hann hæfilegrar þóknunar sér til handa sem greiðist úr
ríkissjóði.
Málsatvik
Samkvæmt gögnum
málsins barst lögreglu tilkynning um átök milli nokkurra aðila í [...] aðfaranótt 9. maí 2015. Er lögregla kom á
vettvang voru þar nokkrir aðilar en allt var með ró og spekt. Einn mannanna var
blóðugur á höfði. Lögreglumennirnir ræddu við mennina sem sögðu að málið væri
búið og aðilar væru orðnir sáttir. Mennirnir voru allir undir áhrifum áfengis,
en mismiklum. Svo virtist sem komið hefði til deilna milli ákærða og brotaþola
við almenningssalerni á götuhorni, sem hefðu endað með átökum. Ekki hefði
fengist botn í það hver ástæða eða upphaf deilunnar hefði verið. Þegar ákærði
hefði slegið frá sér hefðu þrír vinir brotaþola stokkið til og virst ætla að vaða
í ákærða. Ákærði hefði verið sakaður um að hafa slegið í höfuðið á brotaþola
með glerflösku er brotaþoli hefði tekið undir sig stökk að honum. Brotaþoli
hefði verið með lítils háttar skurð á höfði, vinstra megin ofan við eyra. Rætt
hefði verið við B, vin brotaþola, sem hefði sagt brotaþola hafa verið sleginn í
höfuðið með flösku. C, vinkona ákærða, hefði talið að fjórir aðilar hefðu
ráðist á ákærða. Hún hefði ekki séð upptökin en talið að ákærði hefði verið í
sjálfsvörn. Hvorki hún né ákærði hefðu viljað kannast við að hann hefði slegið
frá sér með flösku.
Mánudaginn 11. maí
2015 kom brotaþoli á lögreglustöð og lagði fram kæru vegna líkamsárásar. Hann
skýrði svo frá að hann hefði verið að skemmta sér í miðbænum ásamt vinum sínum.
Hann hefði verið nokkuð við skál og beðið með vinum sínum á götuhorni eftir því
að vera sóttur. Einhverjir strákar hefðu gengið framhjá og spjallað við þá.
Einn þeirra hefði svo kallað til þeirra og B, félagi brotaþola, hefði farið til
hans til að heyra betur hvað hann væri að segja. Honum hefði fundist eins og
ákærði væri að bölsótast út í þá svo hann hefði stokkið til og reynt að draga B
burt, enda hefði hann séð ákærða hella úr og tæma glerflösku sem hann hefði
verið með í höndunum. Þegar hann hefði ætlað að ræða við B hefði ákærði slegið
brotaþola a.m.k. tvisvar sinnum í höfuðið með glerflöskunni. Fyrra höggið hefði
komið vinstra megin á höfuðið svo sprungið hefði fyrir. Hann kvaðst ekki hafa
gefið ákærða neitt tilefni til að ráðast á sig og hefði aldrei séð hann áður.
Brotaþoli taldi að hann hefði vankast, því hann myndi ekki vel það sem gerst
hefði eftir þetta. Hann myndi þó eftir því að hafa borið hendur fyrir höfuðið
til að verjast. Síðan hefði lögreglan komið og hann hefði farið á slysadeild
þar sem saumuð hefðu verið þrjú spor í höfuð hans. Hann hefði þjáðst af
höfuðverkjum síðan.
Í málinu liggur fyrir
læknisvottorð D, sérfræðilæknis á slysa- og bráðadeild Landspítala í Fossvogi,
frá 18. maí 2015, þar sem fram kemur að brotaþoli hafi leitað á bráðamóttöku 9.
maí 2015. Hann hefði lýst því að hafa verið sleginn endurtekið í höfuðið með
flösku. Brotaþoli hafi verið skýr og vakandi. Í hársverði á hnakka hafi verið
um þriggja cm línulaga skurður í gegnum húð, sem hafi samræmst lýsingu hans á
atvikum. Skurðurinn hafi verið hreinsaður og saumaður á bráðadeild í
staðdeyfingu og saumataka hafi verið áætluð sjö til tíu dögum síðar.
Framburður ákærða og vitna fyrir dómi
Ákærði greindi frá því
að hann hefði umrætt sinn verið að fara heim af skemmtistað ásamt kærustu sinni
og tveimur vinum. Þau hefðu öll verið eitthvað við skál. Í [...] hefðu þau hitt þrjá stráka. Einn þeirra hefði
rekist utan í hann og hellt á hann bjór. Hann hefði því öskrað á eftir þeim. Þá
hefðu þeir snúið við og ráðist á hann. Hann hefði beygt sig fram og farið á grúfu.
Þá hefði hann fengið högg á bakið og brugðist við með því að slá flösku, sem
hann hefði verið með í höndunum, upp á við. Hann hefði heyrt brothljóð í
flöskunni og skyndilega hefði allt hætt. Hann vissi ekki hvar flaskan hefði
lent en hún gæti hafa lent í einum stráknum, enda hefði blætt úr honum. Það
hefði þó ekki verið viljandi, en hann hefði verið að verjast árás með þessu.
Hann kvaðst ekki hafa hellt úr flöskunni heldur hefði sullast úr henni í
átökunum. Strákarnir hefðu svo viljað sættast og allt hefði virst vera í lagi.
Hann hefði sjálfur haft verki í baki eftir átökin en hann hefði ekki látið
skoða það nánar.
Brotaþoli kvaðst hafa
beðið með vinum sínum eftir að vera sóttur. Hann hefði verið drukkinn en muni
þó vel eftir atvikum. Nokkrir krakkar hefðu gengið fram hjá og átt einhver
samskipti við þá. Einn þeirra, ákærði, hefði verið æstur og virst vera undir
áhrifum örvandi lyfja. B, félagi hans, hefði sagt að hann ætlaði að fara að róa
hann. Hann hefði þá séð hvar ákærði hefði snúið við glerflösku, sem hann hefði
haldið á, og hellt úr henni. Hann hefði þá farið og ætlað að togað félaga sinn
burt. Ákærði hefði þá togað í hann og lamið hann tvisvar sinnum í höfuðið með
flöskunni. Hann hefði vankast við höggin en félagar hans hefðu komið fljótt og
gengið á milli þeirra. Hann kvaðst ekki hafa átt nein samskipti við ákærða
fyrir þetta. Hann hefði ekki veist að ákærða og ekki séð neinn annan gera það.
Hann hefði fengið skurð og stóra kúlu aftarlega á höfuðið en hann hefði jafnað
sig eftir þetta.
Vitnið B kvað þá
félagana hafa verið á leiðinni heim er ákærði hefði komið þar og verið með
öskur og læti. Hann hefði farið til hans og beðið hann að hætta. Það næsta sem
hann hefði vitað var að brotaþoli var kominn fyrir aftan hann og fékk högg á
höfuðið. Hann hefði reynt að toga brotaþola frá svo hann fengi ekki fleiri
högg. Úr því hefði komið til stympinga. Hann hefði ekki tekið eftir því fyrr en
þarna að ákærði héldi á flösku. Hann hefði ekki séð neinn veitast að ákærða og
taldi að þeir hefðu ekki verið ógnandi. Vitnið kvaðst hafa drukkið nokkra bjóra
þetta kvöld en ekki hafa verið mjög drukkinn.
Vitnið E greindi frá
því að þeir félagarnir fjórir hefðu beðið eftir því að vera sóttir þegar ákærði
og vinir hans hefðu komið. Þeir hefðu spjallað á vinalegum nótum. Ákærði hefði
farið að útiklósetti á móti og farið að rífa kjaft. Félagi hans, B, hefði farið
og beðið hann að fara. Ákærði hefði haldið á glerflösku og farið að hella úr
henni. Brotaþoli hefði fyrstur áttað sig á því og þess vegna komið fyrstur til
þeirra. Hann hefði reynt að draga B frá ákærða en þá fengið tvö högg aftan á
sig. Hann hefði ekki merkt að ákærða gæti stafað ógn af félögum hans og ákærði
hefði ekki orðið fyrir höggum, en hann hefði þó ekki heyrt orðaskil. Í
kjölfarið hefði brotaþoli verið allur í blóði og mikil læti hefðu orðið. Vitnið
kvaðst hafa verið lítið ölvaður þessa nótt.
Vitnið F kvað þá
félagana hafa verið að fara heim úr bænum og B hefði verið aftastur. Hann hefði
farið að tala við fólk sem hann hefði ekki átt að tala við. Ákærði og félagar
hans hefðu virst vera í annarlegu ástandi. Brotaþoli hefði farið að sækja B en
ákærði hefði þá slegið hann með flösku og í kjölfarið hefði allt orðið brjálað.
Engin átök hefðu hins vegar verið þegar höggin hefðu átt sér stað. Vitnið mundi
ekki til þess að ákærði hefði verið laminn en taldi hugsanlegt að hann hefði
haldið að eitthvað væri að fara að gerast þegar brotaþoli hefði komið að til að
draga B í burtu.
Vitnið C, fyrrverandi
kærasta ákærða, kvaðst hafa verið drukkin umrædda nótt, auk þess sem langt væri
liðið síðan. Hún hefði því ekki skýra minningu frá þessari nótt. Hún hefði séð
hvar ákærði hefði verið að ræða við þrjá stráka hinum megin við götuna frá
henni. Þeir hefðu rifist og komið hefði til slagsmála. Hún hefði séð ákærða slá
í höfuðið á brotaþola með flösku og þá hefði hún hlaupið yfir götuna. Fljótlega
eftir það hefði þetta stöðvast og lögreglan komið. Hún kvaðst ekki muna til
þess að hafa séð ákærða verða fyrir höggum, en hún gæti hafa munað þetta betur
við skýrslugjöf hjá lögreglunni. Hún mundi þó ekki eftir skýrslugjöfinni.
Vitnið G kvaðst ekki
muna vel eftir þessari nótt þar sem hann hefði verið í glasi. Hann hefði ekki
séð upphaf átakanna, þar sem hann hefði staðið hinu megin við götuna með
kærustu ákærða, en myndi þó eftir því að hafa séð ákærða fara í jörðina með
hendur fyrir andliti og þrír strákar hefðu hlaupið í hann. Ákærði hefði staðið
upp og haldið á flösku til að verja sig. Hann hefði þó ekki séð neinn verða
fyrir höggum með flöskunni og ekki séð áverka á neinum. Átökunum hefði lokið
þegar lögreglan hefði komið.
Vitnið H kvaðst hafa
verið með ákærða þessa nótt. Langt væri síðan og lögregla hefði ekki haft
samband við hann vegna þessa. Hann myndi því ekki vel eftir þessu, en myndi þó
eftir því að ákærði hefði lent í átökum sem u.þ.b. sex menn hefðu tekið þátt í.
Átökin hefðu byrjað með rifrildi. Ákærði hefði kastað áldós í átt að mönnunum
og tveir eða þrír menn hefðu þá komið að honum. Ákærða hefði fundist sér ógnað
þar sem mennirnir hefðu ráðist að honum. Hann hefði ekki séð nein högg. Þeir
vinir ákærða hefðu hins vegar verið á staðnum og komið og stöðvað þetta. Vitnið
mundi ekki eftir að hafa séð flösku eða áverka á mönnum.
Vitnið D, bráðalæknir
á Landspítala, staðfesti vottorð sitt vegna brotaþola. Brotaþoli hefði verið með
þriggja cm langan skurð í hnakka sem hefði ekki náð inn að beini. Ekki hefðu
sést merki um frekari áverka, en kúlur geti komið fram síðar. Ekki hefði verið
um alvarlegan áverka að ræða en verkir geti varað í einhvern tíma.
Niðurstaða
Ákærða er í ákæru gefin
að sök sérstaklega hættuleg líkamsárás með því að hafa slegið brotaþola með
glerflösku í höfuðið. Ákærði neitar sök. Hann kveðst hafa slegið frá sér með
glerflösku í átökum við brotaþola og félaga hans, en kveðst ekki hafa slegið
brotaþola viljandi heldur hafi hann verið að verja sig í átökunum. Því hafi
verið um neyðarvörn að ræða.
Samkvæmt 12. gr.
almennra hegningarlaga nr. 19/1940 er verk refsilaust að því leyti sem það hefur verið nauðsynlegt til þess
að verjast eða afstýra ólögmætri árás, sem byrjuð er eða vofir yfir, enda hafi
ekki verið beitt vörnum, sem séu augsýnilega hættulegri en árásin og tjón það
sem af henni mátti vænta gaf ástæðu til. Hafi maður farið út fyrir takmörk
leyfilegrar neyðarvarnar og ástæða þess er sú að hann hefur orðið svo skelfdur
eða forviða að hann gat ekki fullkomlega gætt sín skal honum ekki refsað.
Atvikið sem um ræðir
gerðist að nóttu til fyrir rúmlega þremur árum og ber framburður fyrir dóminum
óhjákvæmilega keim af því. Allir þeir sem voru á vettvangi voru undir einhverjum
áhrifum áfengis og muna misvel eftir atvikum. Ákærði lýsti því að hann hefði
öskrað að mönnunum sem hann hefði mætt og þeir hefðu þá snúið við og ráðist á
hann. Hann hefði strax farið í vörn, beygt sig fram á við og fengið högg á
bakið. Hann hefði svo slegið frá sér með flösku til að verjast árásinni.
Brotaþoli lýsti því
hins vegar að félagi hans hefði farið að ákærða til að ræða við hann. Hann
hefði séð ákærða gera sig líklegan til vandræða, með því að hella úr glerflösku
sem hann hefði haldið á, og því farið að sækja félaga sinn. Hann hefði þá
fengið högg á höfuðið. Enginn hefði veist að ákærða. Þrír félagar brotaþola
hafa lýst atvikum með sama hætti og brotaþoli. Þeir hafi ekki séð ákærða fá
nein högg eða vera ógnað nema ef vera skyldi að honum hefði þótt sér ógnað með
því að brotaþoli hefði komið hratt að honum þegar hann hefði farið að sækja
félaga sinn. Ryskingar milli aðila hefðu ekki átt sér stað fyrr en eftir að
ákærði hefði veitt brotaþola höggin og þau hefðu verið tilefni þeirra.
Þau þrjú sem voru með
ákærða lýstu atvikum ekki með jafn skýrum hætti. Fyrrum kærasta ákærða sagði
hann hafa slegið mann með flösku en mundi ekki til þess að hann hefði orðið
fyrir höggum. Hún kvaðst hugsanlega hafa munað þetta betur hjá lögreglu. Í
lögregluskýrslu frá 1. febrúar 2016 er haft eftir henni að hún hafi séð þrjá
stráka fara að ákærða og lemja hann. Hún hefði þá hlaupið strax af stað. Ákærði
hefði lagst á grúfu en hún og félagar þeirra hefðu ýtt strákunum frá. Ekki
kemur fram í lögregluskýrslunni að hún hafi séð ákærða slá til einhvers eða séð
flösku beitt. Það er því ekki samræmi í skýrslu hennar hér fyrir dóminum og hjá
lögreglu.
Tveir félagar ákærða
lýstu því að ákærði hefði verið að verja sig. Þeir mundu atvik þó ekki
greinilega og sáu ekki aðdraganda atvikanna. Annar þeirra greindi frá því að
þrír strákar hefðu ráðist að ákærða, sem hefði farið í jörðina með hendur fyrir
andliti, en hann hefði svo stokkið upp með glerflösku til að verja sig. Hann
hefði þó ekki séð nein högg. Hinn félagi ákærða kvaðst hins vegar ekki muna
eftir flösku en ákærða hefði verið ógnað af þremur mönnum sem hefðu veist að
honum. Lýsingar þessara tveggja vitna eru ekki í samræmi við framburð ákærða,
sem greindi skýrt frá því hvernig hann hefði beygt sig fram þegar mennirnir hefðu
veist að honum.
Ekkert kemur fram í
framangreindum framburði vitna, að undanskildum einum félaga ákærða, sem styður
að um byrjaða eða yfirvofandi ólögmæta árás hafi verið að ræða í þessu tilviki
sem geti réttlætt aðgerðir ákærða umrætt sinn. Einungis eitt vitnanna ber um að
ákærði hafi orðið fyrir höggum en fjögur vitni hafa hafnað því að svo hafi
verið og tvö kannast ekki við það. Verður því að hafna því að svo hafi verið.
Hafi ákærða þótt sér ógnað er í öllu falli ljóst að aðfarir hans voru mun harkalegri
en tilefni var til. Getur háttsemi ákærða samkvæmt þessu ekki réttlæst af
neyðarvörn. Ákærði verður því sakfelldur fyrir brot samkvæmt ákæru.
Ákærði
er fæddur í [...]. Hann hefur fjórum sinnum gengist undir lögreglustjórasátt, eina
ákærufrestun og einu sinni undir viðurlagaákvörðun vegna umferðar-, fíkniefna-
og hegningarlagabrota. Í september 2016 var ákærði dæmdur í fjögurra mánaða
fangelsi skilorðsbundið til tveggja ára í [...] vegna hegningarlagabrota. Brot ákærða nú var framið fyrir uppkvaðningu dómsins.
Samkvæmt 60. gr. almennra hegningarlaga verður dómurinn nú tekinn upp og dæmdur
með máli þessu og refsing tiltekin eftir 77. og 78. gr. sömu laga. Við ákvörðun
refsingar verður litið til þess að um tilefnislausa og hættulega árás, sem
beindist að höfði, var að ræða. Hins vegar er óhjákvæmilegt að líta til þess að
verulegar tafir urðu á rannsókn og ákærumeðferð málsins. Brotaþoli lagði fram
kæru strax eftir atvikið í maí 2015. Skýrsla var tekin af ákærða í nóvember
2015 en símaskýrslur voru teknar af fjórum af þeim sex sem urðu vitni að
atvikum í janúar og febrúar 2016. Ekki voru teknar skýrslur af hinum tveimur.
Ákæra var svo gefin út í mars 2018. Ákærða verður ekki kennt um þessar tafir.
Þykir refsing ákærða hæfilega ákveðin fangelsi í tíu mánuði en með
hliðsjón af framangreindum töfum þykir rétt að fullnustu refsingarinnar verði frestað og falli hún niður að liðnum
tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa haldi ákærði almennt skilorð 57. gr.
laga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955.
Af hálfu A er
krafist miskabóta að fjárhæð 800.000 krónur. Brotaþoli
á rétt á miskabótum með vísan til 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 og
þykja þær hæfilega ákveðnar 300.000 krónur ásamt vöxtum eins og í dómsorði
greinir. Þá á brotaþoli rétt til málskostnaðar sem ákveðinn verður 250.000
krónur.
Ákærði greiði
málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Gísla Kr. Björnssonar lögmanns, 632.400
krónur, og þóknun verjanda á rannsóknarstigi, Leifs Runólfssonar lögmanns,
66.960 krónur, að meðtöldum virðisaukaskatti, og 14.000 krónur í annan
sakarkostnað.
Af hálfu ákæruvaldsins
flutti málið Dagmar Ösp Vésteinsdóttir aðstoðarsaksóknari.
Barbara Björnsdóttir héraðsdómari kveður upp þennan dóm.
D
Ó M S O R Ð :
Ákærði, X, sæti fangelsi í tíu mánuði en fresta skal fullnustu refsingarinnar og
falli hún niður að liðnum tveimur árum frá uppkvaðningu dóms þessa haldi ákærði
almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga
nr. 22/1955.
Ákærði
greiði A 300.000 krónur með vöxtum samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr.
38/2001 um vexti og verðtryggingu, frá 9. maí 2015 til 23. desember 2015, en þá
með dráttarvöxtum samkvæmt 1. mgr. 6. gr., sbr. 9. gr., sömu laga frá þeim degi
til greiðsludags og 250.000 krónur í málskostnað.
Ákærði
greiði málsvarnarlaun skipaðs verjanda síns, Gísla Kr. Björnssonar lögmanns, 632.400 krónur, þóknun verjanda á
rannsóknarstigi, Leifs Runólfssonar lögmanns, 66.960 krónur, og 14.000 krónur í
annan sakarkostnað.